Maak van stress je vriend

Is stress nou gezond of ongezond?

Het goede antwoord is: beide. Je zou stress kunnen vergelijken met een scherp mes: als je er aardappels mee schilt dan is het erg handig als het scherp is. Als je er mee in je duim snijdt, dan is het gevaarlijk. Mensen die handig zijn met stress en het zien als betekenisvol, hebben er echt wat aan. Ze worden er slimmer van, creatiever, hebben meer veerkracht, zijn gezonder en zelfs hun relaties worden er beter van. Mensen die stress als vijand zien daarentegen en er vanaf willen, maar geen idee hebben hoe, hebben meer gezondheidsproblemen. Dat kan zelfs jaren van je leven kosten. Ons stress-systeem is erg oud. Uit onderzoek blijkt dat vissen vergelijkbaar reageren op stress als wij, dus je kunt echt zeggen dat stress van alle tijden is. Maar hoe we stress ervaren en wat stress veroorzaakt verandert wel.

Waardoor ervaren we nu werkstress en wat doet dat met ons?

Werkstress en dan vooral stress die nooit meer ophoudt, dus chronische stress, is veel sneller ongezond. Normaal gesproken herstellen ons lichaam en ons brein als we even lummelen en niks doen. Dus elke keer als je even voor je uit zit te staren, gaat je lichaam lekker in de herstelmodus. Dat is een prachtig systeem, het zit uiterst vernuftig in elkaar. Het stress-systeem zelf zet ook de rem aan, zodat we van nature de hele dag prachtige stress/ herstelritmes maken. Vandaag de dag wordt je aandacht direct getrokken zodra je even niks doet (allerlei telefoontjes, apps, computers en andere aandachtvreters). Daardoor werkt die normale herstelfunctie onvoldoende. We putten onszelf dus uit en daardoor hebben we ook veel minder aan de voordelen van stress.

Nu we met z’n allen thuis zitten en, laten we eerlijk zijn, nu er ook een gevoel van machteloosheid overheerst, gebeurt er veel met ons stress-systeem. Aan de ene kant zie je dat veel werknemers nu moeite hebben om de zo belangrijke rustmomenten thuis in te passen die er op het werk wél zijn. Denk maar aan de kleine koffiemomentjes, even samen babbelen en even wegdromen tijdens een overleg. Bovendien zeurt er steeds de zorg over corona ergens in je achterhoofd, waardoor de rustmomentjes niet tot rust leiden maar tot gepieker.

Aan de andere kant zie je dat twee keer zoveel mensen ineens een ander probleem hebben en dat is dat ze thuis slecht aan het werk kunnen komen. Ze kunnen de concentratie en focus niet vinden. Gek genoeg heb je daarvoor namelijk sociale druk en stress nodig. We gebruiken ons stresstalent dus niet om echt scherp en geconcentreerd te zijn en we hebben geen lummelmomenten meer om tot rust te komen. Het gevolg is dat er slechter gepresteerd wordt en tot overmaat van ramp gaan mensen ook nog eens slechter in hun vel zitten. We ervaren nu dus wel de nadelen van stress en niet de voordelen ervan!

Wat was jullie doel met het ontwikkelen van Virtual Reality mindset training?

We hebben VR mindset training gemaakt, omdat we zochten naar een manier om onze klanten handig om te leren gaan met hun eigen stressreacties. We hadden al ervaring met voorlichting en uitleg en merkten dat dit niet goed werkte. Het was alsof we mensen wilden leren skiën uit een boekje. Alles stond er precies goed in en uit toetsen bleek dat onze clientèle het echt had begrepen. Maar zodra onze klanten weer stress ervoeren (echt op de piste stonden), hielpen al die instructies niet (ze struikelden toch steeds over die lange ski's). Het probleem zat ‘m niet in een gebrek aan kennis, maar in een gebrek aan kunde. We hebben toen een methode bedacht die mensen écht liet oefenen, dus net zo lang rommelen en prutsen en trainen in steeds moeilijkere situaties, totdat ze zelfs moeilijke stress-situaties het hoofd konden bieden (net zo lang oefenen met skiën tot zelfs zwarte pistes goed te doen waren).

Hoe werkt VR mindset training dan precies?

Zodra je de VR-wereld in stapt, begint de training. Je staat op een tropisch eiland en je krijgt allerlei leuke, uitdagende, maar ook frustrerende opdrachten. Soms moet je wespen van je af zien te houden door stress bij jezelf op te wekken, soms raak je de weg kwijt en moet je toch doorzetten. In een andere situatie moet je juist kalm zien te blijven terwijl je aan een touw over een afgrond klimt. Steeds moet je ritmes maken tussen stress en ontspanning. Omdat je real-time feedback krijgt, je kunt letterlijk elke seconde zien hoe je stress-systeem reageert, word je handiger en handiger. Maar de game is slim. Als jij handiger wordt, worden de uitdagingen ook groter. En omdat we precies meten hoe jouw individuele stress-reacties zijn, kunnen we de eisen waaraan je moet voldoen ook precies aanpassen aan wat je al kan. Hoe handiger je bent, hoe moeilijker de opdrachten worden. Een van onze Stressjam-trainers is zelfs zo handig geworden, dat hij de eerste was in 30 jaar die een leugendetector van de professor psychologie aan de Universiteit van Groningen voor de gek wist te houden. Die leugendetector werkt namelijk ook met stressmetingen.

En wat is uiteindelijk het effect daarvan in je dagelijkse leven?

Er lopen ondertussen allerlei wetenschappelijke onderzoeken en we hebben honderden en honderden mensen getest. Soms mensen met allerlei stressgerelateerde klachten, maar ook werknemers zonder klachten en zelfs topsporters. Wat we zien is dat eigenlijk iedereen in het begin onhandig is en dat het leertempo enorm verschilt. Het kost tijd om jezelf en je eigen stressreacties echt vaardig te leren besturen. Maar de effecten zijn erg veelbelovend. Na 5 sessies van een uur, zien we dat mensen echt al veel handiger zijn geworden en als ze langer trainen, worden ze steeds handiger en handiger. Natuurlijk hebben we ook naar een klinisch relevante maat gekeken, een test die wat zegt over het gezondheidseffect. Volgens een reeks van onderzoeken die vooral op de universiteiten van Harvard en Stanford zijn gedaan, is onze stress-mindset van groot belang als je wilt meten wat stress doet met je gezondheid. De onderzoekers hebben een test ontwikkeld, de SMM, en op die test scoren onze VR-spelers na 5 uur spelen veel en veel hoger. Dat betekent dat VR mindset training een groot effect heeft op de gezondheid.