Vliegensvlug Vooruitstruikelen: extra mentale veerkracht voor studenten

Student Lisa lekker in haar vel door training

Lisa (18) is student HBO-V aan NHL Stenden. Tegenwoordig zit ze ‘weer lekker in haar vel’. Maar dat ging niet vanzelf. ‘Ik vond het eerste jaar pittig. Alles was nieuw: de mensen, de opleiding, het studeren. Hierdoor trok ik mijzelf terug, stelde het studeren uit en werd steeds onzekerder. Dat wilde ik graag veranderen. Toen ik van Vliegensvlug Vooruitstruikelen hoorde, was ik meteen geïnteresseerd.’

Mentale druk onder studenten

Het verhaal van Lisa staat niet op zichzelf, vertelt Froukje Jackson. Als GZ-psycholoog bij Maarsingh & van Steijn ziet zij elk jaar veel studenten in haar praktijk. ‘Tijdens je studietijd maak je grote veranderingen door: je ontmoet nieuwe mensen, krijgt er allerlei verantwoordelijkheden bij. Daarnaast geven sociale media, studiestress of onzekerheid over de toekomst extra mentale druk. Dit zorgt ervoor dat jonge mensen vastlopen.’

Meer studenten bij psycholoog

Steeds meer studenten kloppen daarom bij een psycholoog aan. Jackson: ’Dat is mooi. Maar, één keer in de twee weken met een psycholoog praten, lost niet meteen al jouw problemen op. Door de wachtlijsten moet je lang wachten voordat je aan de beurt bent. Dit bracht mij op het idee om een training te ontwikkelen waarmee je de stap naar de psycholoog voorkomt. En alvast aan de slag gaat met de problemen die je ervaart.’

Voor en door studenten

Jackson deelde haar idee en de opzet voor de training met Nynke Boonstra van het lectoraat Zorg & Innovatie van NHL Stenden. Een subsidie van Stichting De Friesland zorgde voor een duwtje in de rug. Projectleider en docent Ineke Postma van NHL Stenden: ‘Samen hebben we de training, voor en deels door studenten, gefinetuned en naar de praktijk gebracht.’

Over de naam: Vliegensvlug Vooruitstruikelen

Froukje: ‘In deze training leer je het verhaal van de ander kennen, doe je nieuwe ideeën op en krijg je nieuw gereedschap om jezelf in balans te brengen. Soms is het leven een kwestie van gewoon doen, even struikelen, om daarna te leren van de fouten die je maakt. Daarvan leer je meer dan een uurtje in de spreekkamer met de psycholoog.’

Elkaar leren coachen

Vliegensvlug Vooruitstruikelen bestaat uit vijf sessies. Postma: ‘Deze volg je in een groep van acht tot maximaal vijftien studenten. De training wordt geleid door twee speciaal hiervoor opgeleide trainers: het liefst een docent en een student. In elke sessie staat een ander thema centraal. Denk aan gezonde leefstijl, omgaan met stress of groepsdruk. Ook leer je in de training anderen coachen. Zo kun je studiegenoten helpen wanneer die even niet lekker gaan.’

Spanning herkennen en voorkomen

Inmiddels zijn er binnen NHL Stenden zeven trainingen gegeven. Lisa was, met haar studiegenoot Lianne, één van de eerste deelnemers. Lisa: ‘De training was net wat ik nodig had. Allereerst om te horen dat ik niet alleen stond in de problemen die ik ervaarde. Maar ik heb bijvoorbeeld ook geleerd hoe ik spanning kan herkennen en voorkomen. Hierdoor plan ik mijn werk beter. En ik sta qua gevoel wat steviger in het leven.’

Welkom en vertrouwd

Voor Lianne (19) was er geen directe aanleiding om mee te doen. ‘Het leek mij vooral interessant om het over zaken als stress, perfectionisme en faalangst te hebben. En om tools te krijgen die je later misschien goed kunt gebruiken. Wat me aansprak was de luchtige manier waarop de cursus wordt gegeven. Je hebt het soms over pittige persoonlijke onderwerpen met elkaar. Maar de sfeer was welkom en vertrouwd.’

Pilot: verplicht onderdeel lesprogramma

Vliegensvlug Vooruitstruikelen is in 2023 zelfs als verplicht onderdeel opgenomen in het lesprogramma van HBO-Verpleegkunde. Derdejaars student Femke (23) is positief over deze pilot: ‘Verpleegkundigen zijn mensen die heel goed om anderen denken, maar vaak wat minder om zichzelf. Dit is wel nodig. Zo krijg je in ons werk te maken met stress en werkdruk. Goed om je daarvan bewust te zijn én mee om te leren gaan.’

Veel geleerd over stress

Die stress ervaarde Femke al tijdens haar stage. ‘Onregelmatige werktijden, de stage die in het begin niet zo lekker liep. Het is fijn dat je het tijdens de training hierover met klasgenoten kunt hebben. Daarnaast heb ik dankzij Vliegensvlug Vooruitstruikelen veel geleerd over gezonde en ongezonde stress. Ook hoe dit bij mij werkt en hoe ik bij mezelf herken wanneer het de verkeerde kant opgaat.’

Ademhalingsoefeningen en meditatie

Zo kreeg Femke handvatten om met stress om te gaan. ‘Ademhalings-oefeningen en een soort van meditatie. Ze helpen mij om uit de spanning te stappen. Daar heb ik echt wat aan. Ook waardevol zijn de coachings-vaardigheden. Als verpleegkundige ben je gewend om snel met adviezen te komen. Maar, als het gaat om mentale problemen is het goed dat je doorvraagt, luistert en de oplossing bij de ander laat ontstaan.’

Aanrader voor iedere student

Wat Femke, Lisa en Lianne betreft, is Vliegensvlug Vooruitstruikelen een aanrader voor iedere student. ‘Tijdens de studie staat alles in het teken van de skills en kennis die je als professional nodig hebt. Maar prestatiedruk, onzekerheid of faalangst kun je later in je werk en leven ook tegenkomen. Dit herkennen en hiermee om leren gaan is net zo goed een vaardigheid die je nodig hebt.’

Training helpt echt

Uit de evaluatie van dit pilotproject blijkt dat 75 tot 80% van de studenten echt iets aan de training heeft. En dat hieraan meedoen ervoor zorgt dat ze zich beter gaan voelen wat betreft hun geestelijke gezondheid en zelfbeeld. Inmiddels zijn er meerdere docenten én studenten opgeleid om de training te geven. Nu is het zaak om de training NHL Stenden-breed onder de aandacht te brengen. Bij studenten, maar zeker ook bij decanen en docenten. Postma: ‘Wij krijgen terug dat deze training studenten echt helpt om veerkrachtiger te worden. En dat ze de tools die ze meekrijgen meteen toe kunnen passen. Dat helpt je niet alleen voor nu, maar dat neem je je hele werkzame leven mee.’