Natuur is goed voor onze gezondheid

Onderzoek naar het effect van groen

Als omgevingspsycholoog doet Sjerp de Vries al ruim twintig jaar onderzoek naar het verband tussen groen en het welzijn van mensen. ‘Ik houd mij onder meer bezig met de effecten van groen op onze gezondheid. En of deze effecten voor iedereen gelden en welk groen hierop de meeste impact heeft.’ Al die onderzoeken wijzen volgens de Vries één richting uit: ‘Groen is gunstig voor mensen.’

Je voelt je gezonder dankzij groen

Zo is er sterk verband tussen groen in de woonomgeving en hoe gezond wij onszelf voelen. De Vries: ‘Wanneer je in een groenere omgeving woont, ervaar je vaak een betere gezondheid dan mensen die het met minder groen moeten doen. Zo laten meerdere onderzoeken zien dat meer groen gepaard gaat met minder huisartsbezoek. En met een kleinere kans op bepaalde ziektes en aandoeningen.’

Groen en geluk

Zo heeft groen een positieve impact op onze mentale gezondheid. De Vries: ‘Een bezoek aan een park of natuurgebied leidt tot stressvermindering. Maak na een drukke dag in een stadse omgeving maar eens een boswandeling: je merkt het effect meteen. Er is een recent Engels onderzoek waaruit blijkt dat alleen al de hoeveelheid straatbomen in een stad, gerelateerd is aan het gebruik van antidepressiva. Hoe meer bomen, des te minder antidepressiva.’

Elk groen is goed

Bijna elke type groen heeft dit effect.‘ Van bossen, parken en grasvelden ontspannen we, maar net zo goed van een laan met bomen. Overigens doen bomen het beter dan gras- en weidevelden. Maar je kunt nog altijd beter naast een mooi stuk weiland wonen dan in een bebouwde omgeving.’ Wel zie je verschillen bij groen waarnaar je alleen mag kijken of groen waarbij je iets mag doen. ‘Echt in contact zijn met groen - door te wandelen, te sporten of te spelen – is het allerbeste.’

Onze brein reageert op groen

Maar hoe werkt dat dan? ‘Eén verklaring is dat de mens evolutionair gezien nog niet zo lang in een stedelijke omgeving woont. Ons brein herkent dat niet als een veilige omgeving om in te leven. Groen wel. Hierdoor werkt groen automatisch stress-verlagend. Overigens geldt dit niet voor een onveilige groene omgeving. Zet iemand, die daar niet vertrouwd mee is, in het oerwoud en het stressniveau zal stijgen.’

Vergroening stedelijke omgeving

Door verstedelijking hebben steeds mensen minder toegang tot groen. Tegelijkertijd groeit het aantal mensen met mentale problemen. De Vries: ‘Daarom is het belangrijk om voor voldoende groen te zorgen én zuinig te zijn op het groen dat wij hebben. Zeker in en om steden. Een groene omgeving nodigt mensen – jong en oud – ook uit om naar buiten te gaan, elkaar te ontmoeten en meer te bewegen. Dit draagt eveneens bij aan meer welzijn.’

Achterstandswijken vergroenen

De Vries onderzocht ook welke effecten groen heeft in wijken die meer of minder welvarend zijn. ‘Opvallend is dat in wijken met een lagere sociaaleconomische status het verband tussen groen en gezondheid vaak sterker is dan in meer welgestelde wijken. Tegelijkertijd vind je in minder welvarende wijken gemiddeld minder groen. In het kader van preventie is het een goed idee om deze wijken te vergroenen om gezondheidsverschillen te verkleinen.’

Een eigen tuin, minder ziekte

Een recent landelijk onderzoek dat De Vries leidde, laat zien dat het hebben van een eigen tuin ook goed is voor de fysieke gezondheid. ‘Wij hebben de gezondheid onderzocht van zo’n 800.000 Nederlanders met én zonder tuin. Opvallend is dat mensen met een groene tuin vooral minder darminfecties, hersenbloedingen of hartziekten kennen. Het verband is het sterkst bij een hersenbloeding. Wanneer je een tuin hebt, heb je 15% minder kans op deze aandoening.’

Vergeet groen niet bij woningbouw

Volgens De Vries mag er voor groen best meer aandacht zijn De Vries: ‘Zeker nu er de komende jaren veel nieuwe woningen bijgebouwd worden. Als er meer woningen worden gebouwd in de vorm van appartementen, waardoor meer mensen geen privégroen hebben, kan dat nadelig uitpakken voor de volksgezondheid. Dit is iets om rekening mee te houden bij de inrichting van het stedelijk gebied.’

Groene initiatieven

Dit is meteen groene raad aan het adres van stadsplanners en beleidsmakers. Want groen zou volgens De Vries één van de pijlers moeten zijn bij stadsontwerp. ‘Door te investeren in groene publieke ruimtes, investeer je in de gezondheid en het welzijn van de burgers. Dit is ook een manier om op de langere termijn te besparen op zorgkosten. Dankzij groen maak je een omgeving niet alleen mooier, groen is een onmisbare bouwsteen voor gezondheid en geluk.'